Vlad III, znany również jako Vlad Palownik (Vlad Țepeș) lub Dracula, jest postacią, która od wieków fascynuje i przeraża jednocześnie. Historia Vlada Palownika to mieszanka brutalnych faktów i legend, które przetrwały wieki, czyniąc go jednym z najbardziej enigmatycznych władców w historii Europy. W tym artykule przyjrzymy się życiu Wuja Vlada, bo tak familiarnie mówi o nim nasza trójka. Spróbujemy oddzielić fakty od fikcji i przybliżyć czytelnikom prawdziwą historię człowieka, który stał się inspiracją dla jednej z najbardziej znanych postaci w literaturze – Draculi Brama Stokera.
Każdy kto podziwiał na żywo majestatyczne Karpaty w Rumunii, kto widział tamtejsze lasy, wie, że wyobraźnia zaczyna tam specyficznie pracować. Zwłaszcza, gdy zapada noc, a z daleka gdzieś na niedostępnym szczycie widać jakieś światło w konturze zamku… W samochodowych podróżach do Bułgarii miejscami naszego dłuższego odpoczynku jest położona w Rumunii, mniej więcej w połowie drogi, znana wszystkim kraina, zwana Transylwanią (Siedmiogród). Wyobraźnia tym bardziej zaczyna pracować, gdy księżyc wschodzi na niebo, a drzwi od pokoju nie dają się zamknąć. Myśli się, że gdzieś tam mieszka(ł) Wuj Vlad…
Początki
Vlad III urodził się w 1431 roku w Sighișoarze, w Transylwanii, która wówczas była częścią Królestwa Węgier. Był drugim synem Vlada II Dracul (Diabeł), członka Zakonu Smoka, który był stworzony w celu obrony chrześcijaństwa i walki z Imperium Osmańskim. Młody Vlad spędził większość swojej młodości jako zakładnik u Turków Osmańskich, co miało zapewnić lojalność jego ojca wobec sułtana. To doświadczenie miało ogromny wpływ na kształtowanie się jego charakteru i późniejsze rządy.
Vlad Palownik
Vlad III wstąpił na tron Wołoszczyzny w 1448 roku, ale jego rządy były przerywane przez walki o władzę i intrygi polityczne. Najbardziej znany jest z okrutnego traktowania wrogów, co przyniosło mu przydomek Țepeș, czyli Palownik. Jego najbardziej znaną metodą kary było palowanie, technika egzekucji, która polegała na nadziewaniu ofiary na ostry pal i pozostawieniu do śmierci. Vlad używał tej metody zarówno wobec wrogów zewnętrznych, jak i wewnętrznych, w tym szlachty, którą uważał za skorumpowaną i zdradziecką.
Walka z Osmanami
Jednym z najbardziej heroicznych aspektów panowania Vlada III była nieustanna walka przeciwko ekspansji Osmanów na tereny Europy. W 1462 roku, podczas najbardziej znanej kampanii przeciwko Turkom, Vlad zastosował taktykę spalonej ziemi, paląc zasiewy i zatruwając studnie, aby uniemożliwić zaopatrzenie wrogich wojsk. Najsłynniejszym aktem tej kampanii było „Las Palów”, gdzie Vlad wystawił 20 000 palowanych ciał tureckich jeńców, aby odstraszyć sułtana Mehmeda II od dalszego marszu na Wołoszczyznę.
Bohater narodowy i postać literacka
Mimo swojej brutalności, Vlad III jest w Rumunii uważany za bohatera narodowego, który bronił swojego kraju przed osmańską inwazją. Jego postać stała się również inspiracją dla licznych dzieł literackich, najbardziej znaczącym jest Dracula Brama Stokera, który choć luźno oparty na historii Vlada Palownika, przyczynił się do nieśmiertelności jego legendy.
„Dracula” Brama Stokera, opublikowany w 1897 roku, jest jednym z najbardziej znaczących dzieł w literaturze gotyckiej, przedstawiającym historię hrabiego Draculi, transylwańskiego szlachcica, który okazuje się być wampirem pragnącym rozszerzyć swoje krwawe panowanie na nowe terytoria. Powieść rozpoczyna się od przybycia Jonathana Harkera do zamku Draculi w Karpatach, gdzie młody prawnik stopniowo odkrywa przerażającą prawdę o swoim gospodarzu. Kiedy Dracula przenosi się do Anglii, rozpoczyna się walka o duszę i bezpieczeństwo Miny Harker, przyjaciółki żony Jonathana, oraz innych, którzy stają się częścią tej mrocznej historii. Stoker tworzy w „Draculi” mroczny i napięty świat, w którym starcie dobra ze złem przeplata się z motywami miłości, poświęcenia i przetrwania. Dzieło to nie tylko zdefiniowało współczesne postrzeganie wampirów, ale również stało się nieodłącznym elementem kultury masowej, inspirując liczne adaptacje filmowe, literackie i teatralne.
Element kultury rumuńskiej i atrakcja turystyczna
Dzisiaj, historia Vlada III Țepeșa jest nieodłącznym elementem kultury rumuńskiej i atrakcją turystyczną. Zamki i miejsca związane z jego panowaniem, takie jak zamek Bran, cytadela Poenari czy klasztor Snagov, przyciągają miłośników historii i legend z całego świata. Jego postać, choć kontrowersyjna, pozostaje fascynującym przykładem tego, jak historia i mit mogą się przenikać, tworząc postać, która przetrwała wieki.
Miejsca związane z Wujem Vladem
- Zamek Bran, bramą do Transylwanii
Zamek Bran, często błędnie uznawany za dom Draculi, jest jednym z najbardziej znanych zabytków Rumunii. Choć Vlad III prawdopodobnie nigdy tam nie mieszkał, zamek jest ściśle związany z legendą Draculi, głównie za sprawą powieści Brama Stokera. Malowniczo położony na granicy między Transylwanią a Wołoszczyzną, zamek oferuje nie tylko zapierające dech w piersiach widoki, ale i wgląd w bogatą historię regionu.
- Cytadela Poenari, prawdziwa twierdza Draculi
Mniej znana, ale o wiele bardziej autentyczna jest Cytadela Poenari – prawdziwa siedziba Vlada Palownika. Aby dotrzeć do ruin twierdzy, trzeba pokonać ponad 1400 schodów, co jest swoistym testem determinacji. Z wysokości murów roztacza się niezwykły widok na dolinę rzeki Argeș, a atmosfera miejsca pozwala poczuć ducha przeszłości i przybliżyć się do prawdziwej historii Vlada III.
- Stary Dwór Książęcy w Bukareszcie
W sercu rumuńskiej stolicy, Bukareszcie, znajduje się Stary Dwór Książęcy (Curtea Veche), gdzie Vlad III miał swoją rezydencję. Dzisiaj, to malownicze ruiny i muzeum, które oferuje wgląd w życie średniowiecznych władców Wołoszczyzny. Spacerując po starych murach, można wyobrazić sobie, jak Vlad III rządził swoimi ziemiami, będąc zarówno bohaterem, jak i tyrantem.
- Klasztor Snagov, ostatni spoczynek Draculi?
Legenda głosi, że Vlad Palownik został pochowany na wyspie w środku jeziora Snagov, gdzie znajduje się klasztor o tej samej nazwie. Choć badania archeologiczne nie potwierdziły tej teorii jednoznacznie, miejsce to przyciąga wielu turystów. Klasztor Snagov, z jego spokojną atmosferą i pięknymi freskami, stanowi idealne miejsce do refleksji nad życiem i legendą Draculi.
- Sighișoara, miasto narodzin Draculi
Sighișoara, jedno z najlepiej zachowanych średniowiecznych miast w Europie, jest miejscem narodzin Vlada III. Wizyta w domu, gdzie przyszedł na świat Vlad Palownik, teraz przekształconym w restaurację i muzeum, to obowiązkowy punkt dla każdego, kto chce zgłębić historię Draculi. Wędrując wąskimi uliczkami Sighișoary, można poczuć ducha epoki, w której żył Wuj Vlad.
Grzegorz Turski (gpt)
